Ścianka attykowa: materiały, budowa i funkcje na płaskim dachu

Attyka to detal architektoniczny występujący w projektach domów w parze z płaskim dachem i chętnie stosowany w nowoczesnej architekturze. Czym wyróżnia się konstrukcja ścianki attykowej i jakie jest jej zadanie?

Ściana attykowa w domach z płaskim dachem – czym jest i jakie pełni funkcje?

Attyka to nadbudowa zewnętrznej ściany budynku wznosząca się ponad gzyms wieńczący. Stanowi wizualne przedłużenie fasady skonstruowane w taki sposób, by osłonić pokrycie dachowe wielospadowe. Patrząc na budynek z poziomu parteru, nie widzimy więc dachu, lecz prostą, poziomą linię ściany, co jest korzystne ze względów estetycznych i pasuje do nowoczesnych projektów.

Ściankę attykową stosuje się w przypadku dachu płaskiego o spadku od 2 do 15 stopni. Możliwe jest także wykonanie dachu dwuspadowego z attyką. W takim przypadku ściana szczytowa jest nieco wyższa od połaci i osłania je, zapewniając ciekawy efekt. Ściany attykowej nie wykonuje się natomiast przy budowie dachu kopertowego lub dachu mansardowego.

Attyka jako nowoczesne wykończenie ściany i zabezpieczenie tarasu

Współczesna architektura jest pełna prostych i funkcjonalnych rozwiązań, dzięki którym budynki prezentują się estetycznie. Jednym z nich jest właśnie ściana attykowa – detal konstrukcyjny, za pomocą którego można subtelnie wpływać na proporcje budynku i uzyskać nowoczesne wykończenie jego bryły.

Jeśli decydujemy się na ekologiczne pokrycie dachowe lub taras na dachu, ścianka attykowa pełni rolę zabezpieczenia przed wypadnięciem. Powinna być odpowiednio wysoka, by zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa. Zastosowana w tym celu attyka stanowi naturalne przedłużenie ścian budynku – bez zbędnej balustrady, która mogłaby wpłynąć negatywnie na wizualny odbiór bryły budynku.

Ścianka attykowa jako ochrona przed opadami i ogniem

Attyka pozwala zabezpieczyć elewację domu z płaskim dachem przed czynnikami atmosferycznymi. Wybudowana wzdłuż boków, przy których nie ma orynnowania, skutecznie chroni przed zaciekami. Styk ścianki attykowej i dachu powinien być odpowiednio szczelny, zabezpieczony klinami i papą termozgrzewalną. Dach płaski bez attyki wymaga natomiast starannego odwodnienia na krawędziach, tak by opady nie ściekały po elewacji.

Bardzo ważną rolą attyki jest również ochrona przed ogniem. Aby rzeczywiście pełniła taką funkcję, powinna zostać wybudowana z materiałów niepalnych. Mur ogniowy na dachu jest konstrukcją niezbędną, jeśli stawiamy dom blisko krawędzi działki lub w zabudowie szeregowej. Pomaga ograniczyć rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie zabudowania.

Z jakich materiałów należy budować attykę i czy potrzebna jest termoizolacja?

Attyka powinna spełniać niezbędne normy architektoniczne, tak by zapewnić odpowiednią izolację termiczną oraz odwodnienie stropodachu. Choć ścianka attykowa nie odgradza bezpośrednio pomieszczeń, wymaga ocieplenia. Termoizolacja ma zapobiec powstaniu pionowych mostków termicznych, przez które ciepło uciekałoby z wnętrza domu. Spośród różnych rodzajów ścian należy wybrać konstrukcję dwuwarstwową, a więc wykonaną z cegieł, silikatów, bloczków betonowych lub innych materiałów budowlanych, które następnie pokrywa się warstwą styropianu bądź płytami z wełny mineralnej.

Ocieplenie powinno znajdować się po obu stronach ścianki oraz na górze. W przypadku konstruowania ogniomuru konieczny jest wybór materiałów niepalnych. Ściankę zabezpiecza się od góry blachą lub nakładką betonową, a miejsce styku attyki z dachem wykańcza klinem i pokrywa wywiniętą papą termozgrzewalną. Odpowiednio wykonana hydroizolacja chroni pokrycie dachowe przed działaniem deszczu czy topniejącym śniegiem.

Odwodnienie na dachu płaskim z attyką

Płaski dach wymaga starannego odwodnienia, tak by woda czy śnieg nie zalegały na jego powierzchni. W przeciwnym razie w domu może pojawić się wilgoć, która sprzyja rozwojowi grzybów. W przypadku dachów płaskich stosuje się system grawitacyjny, który polega na odprowadzaniu wody za pomocą układu rynien, rur wpustowych i wpustów dachowych. Woda spływa po dachu do rynien znajdujących się na dolnych krawędziach połaci, a następnie trafia do rur spustowych. Przewody powinny mieć odpowiednio duży przekrój, tak by system zyskał potrzebną wydajność.

W przypadku dachów płaskich bez attyki orynnowanie montuje się wzdłuż najniżej położonych krawędzi dachu. Jeśli cały dach otoczony jest ścianką attykową, należy wykonać układ kanałów, którymi woda będzie mogła swobodnie spływać. Przygotowanymi w ten sposób ścieżkami ciecz trafia do rury spustowej. Woda może być odprowadzana poprzez instalację znajdującą się na zewnątrz budynku (wtedy wpust znajduje się w ścianie attykowej) lub wewnątrz (w takim przypadku instalacja jest estetycznie ukryta w warstwie termoizolacyjnej domu i nie wystaje poza obręb bryły). Przyjmuje się, że instalacja wewnętrzna z pionowymi rurami odprowadzającymi wodę do kanalizacji jest mniej bezpieczna. W razie nieszczelności możemy mieć problem z zawilgoceniem mieszkania.

Najczęstsze błędy popełniane przy obróbce attyki

W przypadku wykańczania ścianki attykowej konieczne jest staranne przestrzeganie norm i zasad sztuki budowlanej, tak by uzyskać trwałą konstrukcję odporną na czynniki atmosferyczne. Wśród częstych błędów popełnianych podczas obróbki attyki należy wymienić:

• brak izolacji termicznej na poziomej części ścianki – skutkiem jest powstanie mostku termicznego i strata ciepła;
• brak klinów w narożach attyki (na styku ścianki i pokrycia dachowego), które zmniejszają kąt zagięcia papy i mają wpływ na przedłużenie trwałości konstrukcji;
• niewystarczająca przepustowość instalacji odwadniającej;
• niestaranne wykonanie obróbki blacharskiej – nieszczelna konstrukcja może powodować wnikanie wody opadowej w pokrycie dachowe;
• zastosowanie niewłaściwych materiałów – w przypadku budynku na skraju działki lub w budownictwie szeregowym attyka zgodnie z przepisami ma odgrywać rolę muru ogniowego i być wykonana z materiałów niepalnych.

Poprawnie wykonana attyka pełni funkcje estetyczne i użytkowe. Pozwala na wykończenie domu z płaskim dachem w taki sposób, by ukryć połacie, zabezpiecza ściany przed wodą opadową i śniegiem, a także zapobiega rozprzestrzenianiu się ognia.

Dach płaski spotykamy między innymi w budynkach wielkopowierzchniowych, choć nie jest to żelazna reguła. Jest on narażony na niekorzystne działanie słońca i zróżnicowanych temperatur, ale również opady czy zalegający śnieg. Stąd kluczowym aspektem jest właściwa hydroizolacja dachu płaskiego, którą powinniśmy zlecić specjalistom. Sprawdzamy, jak to zrobić i jakie materiały wykorzystać.

Zabezpieczenie dachu płaskiego – o czym warto wiedzieć na początek?

Ocieplenie dachu płaskiego to konieczność. Jeśli pominiemy ten etap, będzie to skutkować utratą energii, poza tym zawilgocenie skończy się dużymi stratami materialnymi. Oczywiście nie może to być tymczasowe zabezpieczenie dachu, ale izolacja, która przetrwa kilkadziesiąt lat. Każda izolacja dachu płaskiego powinna składać się z czterech warstw.

Warstwy izolacji dachu płaskiego:

• powłoka konstrukcyjna (płyta żelbetowa lub blacha trapezowa),
• warstwa paroizolacyjna,
• materiał termoizolacyjny,
• poszycie zewnętrzne (np. papa termozgrzewalna).

Izolacja dachów płaskich. Jaki materiał wybrać?

Ocieplenie dachu płaskiego jest możliwe z użyciem wielu różnych materiałów. Najczęściej stawiamy na ocieplenie poddasza wełną i styropianem, ale stosujemy też piankę poliuretanową lub polistyren ekstrudowany.

Ocieplenie dachu płaskiego styropianem

Styropian jest twardy i odporny na wodę. Nie wykazuje natomiast wysokiej odporności na ogień czy dźwięki. Poza tym ma niski stopień przewodzenia ciepła (0,044-0,031 W/(m*K)) i wysoką odporność na niskie temperatury. Docieplenie stropodachu styropianem powinno odbyć się przy użyciu płyt o grubości 15-20 cm. Jest to najlepszy styropian na stropodach. Samo ocieplenie stropodachu styropianem to jeden z najczęściej wybieranych wariantów.

Ocieplenie dachu płaskiego wełną mineralną

Wełna to trwały materiał o znakomitej izolacji akustycznej i termicznej (przewodność cieplna od 0,045 do 0,030 W/(m*K)). Jest to również produkt niepalny. Jeśli w grę wchodzi stropodach niewentylowany, przekrój takiego dachu sugeruje, że najlepsze są twarde płyty. Przy dachu wentylowanym zaleca się wełnę w postaci granulatu lub mat. Dobrym, renomowanym materiałem jest m.in. wełna skalna. Jest ona niepalna, trwała, energooszczędna i znakomita w zakresie akustyki.

Ocieplenie dachu płaskiego pianką poliuretanową

Płynna membrana to materiał o dobrej przyczepności i przewodzeniu ciepła od 0,036 do 0,040 W/(m*K). Pianka jest też twarda, trwała i bez spoin. Ponadto do jej zalet zalicza się ekologiczność, wodoszczelność, odporność na chemikalia i odkształcenia oraz lekką wagę. Warto pamiętać, aby przy termoizolacji dachu tym materiałem zabezpieczyć go przed promieniami UV. Stosowanie płynnej membrany jako materiału izolacyjnego jest obecnie coraz popularniejsze.

Ocieplenie dachu płaskiego polistyrenem ekstrudowanym

To materiał palny, który izoluje na poziomie podobnym do wełny mineralnej. Jest lekki, twardy, wytrzymały i odporny na wilgoć.

Jak ocieplić dach płaski betonowy? Błędy w hydroizolacji dachu płaskiego

Izolacja termiczna dachu płaskiego musi być wykonana przez specjalistów. W innym wypadku ryzykujemy błędami, a konserwacja dachu płaskiego naraża nas na wysokie koszty. Poniżej opisujemy najczęstsze błędy przy izolacji dachu płaskiego.

Brak paroizolacji

Jest to warstwa, która zapobiega przedostawaniu się wilgoci z ogrzewanych pomieszczeń do warstwy ocieplenia. Jeśli para wodna się skropli, izolacja termiczna straci na wydajności. Do paroizolacji należy użyć specjalnej papy paroizolacyjnej lub grubej folii polietylenowej. Jeśli zauważymy, że przekrój stropodachu nie ma tej warstwy, musimy wykonać całą pracę od nowa. Dzieje się tak często na przykład przy ociepleniu starego poddasza. W takiej sytuacji warto też rozważyć ocieplenie dachu płaskiego od wewnątrz.

Dach bez spadku

Spadek powoduje, że woda spływa z dachu w kierunku odpływu. Stąd jego nachylenie powinno wynosić ok. 2 proc. W innym wypadku woda będzie zalegać na dachu, co doprowadzi do zalania stropu. W takiej sytuacji możemy wykonać ocieplenie dachu płaskiego od zewnątrz na nowo, na przykład robiąc spadek w warstwie ociepleniowej. Możliwe jest też zerwanie warstw i uformowanie spadku na stropie wylewką betonową.

Brak papy podkładowej

Przy dachach płaskich papa powinna być układana w dwóch warstwach (papa podkładowa i warstwa zabezpieczająca). Wyjątkiem jest jednowarstwowa papa wierzchniego krycia do izolacji jednowarstwowej. Jest to papa samoprzylepna lub mocowana kołkami przez warstwę ocieplenia. Przy materiale samoprzylepnym ocieplenie należy mocować kołkami (np. styropian na dach z papą).

Niewłaściwy montaż papy

Papa podkładowa jest układana na warstwie wierzchniego krycia poprzez zgrzewanie do podłoża. Częstym błędem jest jej klejenie lub zgrzewanie tylko na zakładkach. Robi się tak jedynie przy papie jednowarstwowej. Jeśli jest ona niewłaściwie zgrzana z podłożem, efektem tego mogą być pęcherze. Ważne też, aby papę wierzchnią układać równolegle do podkładowej. Same zakłady powinny mieć ok. 15 cm.

Montaż hydroizolacji na zawilgoconym podłożu

Skutkuje powstawaniem pęcherzy i fałd, co utrudnia odpływ wody.

Brak papy na elementach pionowych

Ocieplenie dachu styropianem od zewnątrz to obowiązek naniesienia papy również na elementy pionowe (np. kominki wentylacyjne i kominy). Należy ją zakładać do wysokości przynajmniej 15 cm. Ważne, aby wcześniej zrobić tzw. odbój i nie kłaść jej pionowo. W innym wypadku grozi to zawilgoceniem dachu.

Problemy z odpływami

Odprowadzanie wody nie powinno być kierowane ku ściankom attykowym, w których znajdują się stalowe wpusty kielichowe. Woda wypłukuje bowiem z papy substancje, które przyspieszają korozję metalu.

Hydroizolacja dachu płaskiego – cena

Cena izolacji dachu płaskiego zależy m.in. od materiału, ale również regionu i specjalistów, którzy się tym zajmują. Należy pamiętać jednak o tym, że szczególna oszczędność w dłuższym okresie przełoży się na straty. Stąd ocieplenie dachu płaskiego pokrytego papą jest obowiązkowe. Przez nieszczelny lub nieocieplony dach ucieka nawet do 30 proc. ciepła. Przekłada się to na wyższe rachunki za ogrzewanie. Pamiętajmy też, że od 2021 roku współczynnik przenikania ciepła w nowych domach nie może przekraczać 0,15 W/(m*K).

Jeśli jest to ocieplenie stropodachu wełną, za m² tego materiału musimy zapłacić od 70 do 120 zł – w zależności od producenta i grubości. Z kolei przy wyborze pianki poliuretanowej o grubości ok. 20 cm cena waha się od 45 zł do 75 zł za m². Kosztowne jest też ocieplenie stropodachu styropianem, zwłaszcza że jest to materiał, który w ostatnich miesiącach mocno podrożał. Kosztuje on ok. 20-30 zł/ m², do czego doliczyć trzeba koszt zaprawy klejącej. Nie jest to czynność szczególnie skomplikowana, ale jeśli nie wiemy, jak ocieplić stropodach, musimy też doliczyć koszty robocizny. Są one różne w zależności od wybranego materiału, regionu, wiedzy i doświadczenia zatrudnionych fachowców.

Jak widzimy, jest kilka materiałów, które możemy wykorzystać do izolacji domów z płaskim dachem. Najczęściej stawiamy na styropian i wełnę mineralną, aczkolwiek na popularności zyskuje także ocieplanie pianką PUR. Niezależnie od wybranego materiału warto zrobić to dokładnie, aby dach miał jak najniższy współczynnik przenikania ciepła.